1.Temel İlkyardım Kavramları
Acil tedavi; Acil tedavi ünitelerinde, hasta/yaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi müdahalelerdir.
İlkyardım: Herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, Sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, Hayatın kurtarılması ya da durumun kötüye gitmesini önleyebilmek amacı ile Olay yerinde, Tıbbi araç gereç aranmaksızın, mevcut araç gereçlerle (eldeki imkanlar ile) yapılan, İlaçsız uygulamalardır.
İlkyardım ve acil tedavi arasındaki fark: Acil tedavi bu konuda ehliyetli kişilerce gerekli donanımla yapılan müdahale olmasına karşın, ilkyardım bu konuda eğitim almış herkesin olayın olduğu yerde bulabildiği malzemeleri kullanarak yaptığı hayat kurtarıcı müdahaledir.
İlkyardıma: İlkyardım tanımında belirtilen amaç doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç gereçlerle, ilaçsız uygulamaları yapan eğitim almış kişi ya da kişilerdir.
İlkyardımın öncelikli amaçları; Hayati tehlikenin ortadan kaldırılması, Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesinin sağlanması, Hasta/ yaralının durumunun kötüleşmesinin önlenmesi, İyileşmenin kolaylaştırılması.
İlkyardımın temel uygulamaları: İlkyardım temel uygulamaları Koruma, Bildirme, Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir. Koruma: Kaza sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek için olay yerinin değerlendirilmesini kapsar. En önemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek güvenli bir çevre oluşturmaktır.
Bildirme: Olay / kaza mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir. Türkiye’de ilkyardım gerektiren her durumda telefon iletişimleri, 112 acil telefon numarası üzerinden gerçekleştirilir.
112’nin Aranması Sırasında Nelere Dikkat Edilmelidir?
Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalı,
- 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmeli,
- Kesin yer ve adres bilgileri verilirken, olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da çok bilinen bir yerin adı verilmeli,
- > Kimin, hangi numaradan aradığı bildirilmeli,
- Hasta/yaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalı,
- Hasta/yaralı sayısı ve durumu bildirilmeli,
- Herhangi bir ilkyardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği belirtilmeli,
- 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tüm bilgileri aldığını söyleyene kadar telefon kapatılmamalıdır.
İlkyardımcının müdahale ile ilgili öncelikli yapması gerekenler; Hasta / yaralıların durumu değerlendirilir (ABC) ve öncelikli müdahale edilecekler belirlenir. Hasta/yaralının korku ve endişeleri giderilir. Hasta/yaralıya müdahalede yardımcı olacak kişiler organize edilir. Hasta/yaralının durumunun ağırlaşmasını önlemek için kendi kişisel olanakları ile gerekli müdahalelerde bulunulur. Kırıklara yerinde müdahale edilir, Hasta/yaralı sıcak tutulur, Hasta/yaralının yarasını görmesine izin verilmez. Hasta/yaralıyı hareket ettirmeden müdahale yapılır, Hasta/yaralının en uygun yöntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna şevki sağlanır (112) (Ancak, ağır hasta/yaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı sürece asla yerinden kıpırdatılmamalıdır).
İlkyardımcının özellikleri; Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır. Bu durumda ilkyardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli müdahaleleri doğru olarak yapmalıdır. Bunun için bir ilkyardımcıda aşağıdaki özelliklerin olması gerekmektedir: İnsan vücudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmalı. Önce kendi can güvenliğini korumalı. Sakin, kendine güvenli ve pratik olmalı, Eldeki olanakları değerlendirebilmen, Olayı anında ve doğru olarak haber vermeli (112’yi aramak), Çevredeki kişileri organize edebilmeli ve onlardan yararlanabilmen, İyi bir iletişim becerisine sahip olmalıdır.
Hayat kurtarma zinciri; Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur. Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve ilkyardımcının görevi değildir. 1.Halka – Sağlık kuruluşuna haber verilmesi 2.Halka – Olay yerinde Temel Yaşam Desteği yapılması 3.Halka – Ambulans ekiplerince müdahaleler yapılması 4.Halka – Hastane acil servislerinde müdahale yapılmasıdır.
İlkyardımın ABC’si: Bilinç kontrol edilmeli, bilinç kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir.
A. Hava yolu açıklığının değerlendirilmesi
B. Solunumun değerlendirilmesi (Bak-Dinle-Hisset)
C. Dolaşımın değerlendirilmesi
İlkyardımın öncelikli amaçları
- Hayati tehlikenin ortadan kaldırılması,
- Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak,
- Hasta / yaralının durumunun kötüleşmesini önlemek,
- İyileşmeyi kolaylaştırmak.
- 2. Hasta Yaralı ve Olay Yeri Değerlendirmesi
- İlkyardımın temel uygulamaları: İlkyardım temel uygulamaları kısaca KORUMA, BİLDİRME, KURTARMA (KBK) olarak ifade edilir.
l.Koruma: Kaza sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek için olay yerinin değerlendirilmesini kapsar. En önemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek güvenli bir çevre oluşturmaktır.
2.Bildirme: Olay / Kaza mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir. İlkyardım gerektiren bir durumda Türkiye de telefon iletişimleri 112 acil telefon numarası üzerinden gerçekleştirilir.
3.Kurtarma (Müdahale): Olay yerinde Hasta / yaralılara müdahale hızlı ancak sakin bir şekilde yapılmalıdır. Olay yerinde ilkyardım uygularken öncelik sırasına uymak gerekir.
İlkyardım Uygulamalarının Öncelikleri
Birinci: Bilinci kapalı olanlar, solunumu olmayanlar, şiddetli kanaması ve ağır yanığı olan hasta/yaralılar.
İkinci: Kırık ve hafif yanığı olan hasa/yaralılar.
Üçüncü: Çıkık, burkulma ve hafif kanaması olan hasta/yaralılar.
2.1. İlk yardımcının müdahale ile ilgili yapması gerekenler
1 .Hasta / yaralıların durumunu değerlendirilir (ABC) ve öncelikli müdahale edilecekler belirlenir,
2.Hasta / yaralıların korku ve endişeleri giderilir,
3.Hasta / yaralılara müdahalede yardımcı olacak kişiler organize edilir,
4.Hasta / yaralının durumunun ağırlaşmasını önlemek için kendi kişisel olanakları ile gerekli müdahalelerde bulunulur, 5.Kırıklara yerinde müdahale edilir, 6.Hasta / yaralı sıcak tutulur,
7.Hasta / yaralının yarasını görmesine izin verilmez, 8.Hasta / yaralılar hareket ettirmeden müdahale yapılır.
Hasta yaralılar en uygun yöntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna şevkini sağlamak. (Ancak hasta / yaralının hayatı tehlikede olmadığı sürece ağır yaralı bir kişi asla yerinden kıpırdatılmamalıdır.)
2.2. ilkyardımcının özellikleri
1.İnsan vücudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmalı, 2.Önce kendi can güvenliğini korumalı, 3.Sakin, kendine güvenli ve pratik olmalı, 4.Eldeki imkanları değerlendirebilmen,
5.Olayı anında ve doğru olarak haber vermeli (112’yi aramak), ö.Çevredeki kişileri organize edebilmeli ve onlardan yararlanabilmen, 7.İyi bir iletişim becerisine sahip olmalıdır.
İlkyardımcının bilmesi gereken ve vücudu oluşturan sistemler:
İlk yardımcının insan vücudu, yapısı ve işleyişi konusunda bazı temel kavramları bilmesi, ilk yardımcı olarak yapacağı müdahalelerde bilinçli olmasını kolaylaştırır.
2.3.İnsan vücudunu oluşturan sistemler
Hareket Sistemi: Vücudun hareket etmesini ve desteklenmesini sağlar. Koruyucu görev yapar. Hareket sistemi şu yapılardan oluşur:
Kemikler
Eklemler
Kaslar
Dolaşım Sistemi: Vücut dokularının oksijen, besin, hormon, bağışıklık elemanı vb. elemanları taşır ve yeniden geriye toplar. Dolaşım sistemi şu yapılardan oluşur:
Kalp
Kan damarları Kan
Sinir Sistemi: Bilinç, anlama, düşünme, algılama, hareketlerin uyumu, dengesi ve solunum ile dolaşımı sağlar. Sinir sistemi şu yapılardan oluşur:
Beyin
Beyincik
Omurilik
Omurilik soğanı
Solunum Sistemi: Vücuda gerekli olan gaz alışverişi görevini yaparak hücre ve dokuların oksijenlenmesini sağlar. Oksijensizliğe en dayanıksız organ beyindir. Solunum sistemi şu organlardan oluşur:
Solunum yollan
Akciğerler
Boşaltım Sistemi: Kanı süzerek gerekli maddelerin vücutta tutulması, zararlı olanların atılması görevini yaparak vücutta iç dengeyi korur. Boşaltım sistemi şu organlardan oluşur:
İdrar borusu
İdrar kesesi
İdrar kanalları
Böbrekler
Sindirim Sistemi: Ağızdan alınan besinlerin öğütülerek sindirilmesi ve kan dolaşımı vasıtasıyla vücuda dağıtılmasını sağlar. Sindirim sistemi şu organlardan oluşur:
Dil ve dişler
Yemek borusu
Mide
Safra kesesi
Pankreas
Bağırsaklar
2.4. Hayat kurtarma zinciri
Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur. Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve ilkyardımcımn görevi değildir.
1 .Halka: Sağlık kuruluşuna haber verilmesi. 2.Halka: Olay yerinde Temel Yaşam Desteği yapılması. 3.Halka: Ambulans ekiplerince müdahaleler yapılması. 4. Halka: Hastane acil servislerinde müdahale yapılması. 3. Temel İlkyardım Uygulamaları
Yaşam bulguları ile ilgili önemli göstergeler:Hasta/yaralıyı dğerlendirmeden önce yaşam bulgularının anlamlarının bilinmesi ve bu bulguların var veya yok olması yapılacak müdahaleler için önem taşımaktadır.
Yaşam bulguları dediğimizde hasta/yaralının;
Bilinci, Solunumu, Dolaşımı, Vücut Isısı,
Kan Basıncından söz edilmektedir. Bilinç durumunun değerlendirilmesi
Normal bir kişi kendine yöneltilen tüm sorulara cevap verir. Bilinç düzeyi yaralanmanın ağırlığını gösterir.
Bilinç düzeyleri;
Bilinç yerinde: Tüm uyanlara cevap var.
- Derece Bilinç Kaybı: Sözlü ve gürültülü uyaranlara cevap verir.
- Derece Bilinç Kaybı: Ağrılı uyaranlara cevap verir.
- Derece Bilinç Kaybı: Tüm uyanlara karşı tepkisiz, cevap vermez.
- Solunumun değerlendirilmesi
Hasta/yaralının solunumu değerlendirilirken; Solunum sıklığına, Solunum aralıklannm eşitliğine, Solunum derinliğine bakılır. Dakikadaki normal solunum sayısı Yetişkinlerde 12-20 Çocuklarda 16-22 Bebeklerde 18-24’tür.
Kan basıncının değerlendirilmesi: Kalbin kasılma ve gevşeme anmda damar duvanna yaptığı basınçtır. Hasta/yaralı değerlendirilirken kan basıncı kontrol edilmez.
Normal değeri : 100/50 – 140/100 mm/Hg’dir.
Nabız değerlendirilmesi: Kalp atımlannm atardamar duvanna yaptığı basıncın damar duvannda parmak uçlarıyla hissedilmesine nabız denir. Dakikadaki normal nabız sayısı Yetişkinlerde 60-100
Çocuklarda 100-120
Bebeklerde 100-140’tır.
Nabız alınabilen bölgeler:
Hava yolunu açmak için baş geri-çene yukarı pozisyonu verilir. Solunum olup olmadığı bak-dinle-hisset yöntemi ile 10 saniye kontrol edilir. Hasta/yaralınm solunumu yok ise ve ilkyardımcı yalnız ise kendisi 112’yi arar. Kalp basısı uygulamak için göğüs kemiğinin alt ve üst ucu tespit edilerek alt yarısına bir elin topuğu yerleştirilir. Diğer el bu elin üzerine yerleştirilir. Her iki elin parmakları birbirine kenetlenir. Parmaklar göğüs kafesi ile temas ettirilmeden, dirsekler bükülmeden, göğüs kemiği üzerine vücuda dik olacak şekilde tutulur. Göğüs kemiği 5cm aşağı inecek şekilde (yandan bakıldığında göğüs yüksekliğinin 1/3’ü kadar) 30 kalp basısı uygulanır, bu işlemin hızı dakikada 100 bası olacak şekilde ayarlanır. Tekrar baş geri-çene yukarı pozisyonu verilerek hava yolu açıklığı sağlanır. Alın üzerine konulan elin işaret ve baş parmakları kullanılarak hasta/yaralmın burnu kapatılır. Normal bir soluk alınır, baş geri-çene yukarı pozisyonunda iken hasta/yaralının ağzını içine alacak şekilde ağız yerleştirilir. Hasta/yaralınm göğsünü yükseltmeye yarayacak kadar her biri 1 saniye süren 2 kurtarıcı nefes verilir. Hasta/yaralıya 30 kalp masajından sonra 2 solunum yaptırılır. Temel yaşam desteğine hasta yaralının yaşamsal fonksiyonları veya tıbbi yardım gelene kadar kesintisiz devam edilir.
Hava yolu tıkanıklığı: Hava yolunun, solunumu gerçekleştirmek için gerekli havanın geçişine engel olacak şekilde tıkanmasıdır. Tıkanma tam tıkanma ya da kısmi tıkanma şeklinde olabilir.
Hava yolu tıkanıklığı belirtileri
Kısmi Tıkanma Belirtileri
- Öksürür.
- Nefes alabilir.
- Konuşabilir.
Bu durumda hastaya dokunulmaz, öksürmeye teşvik edilir.
Tam Tıkanma Belirtileri: Nefes alamaz, Acı çeker, ellerini boynuna götürür, Konuşamaz, Rengi morarmıştır, Bu durumda Heimlich Manevrası (Karma bası uygulama) yapılır.
Tam Tıkanıklık Olan Kişilerde Heimlich Manevrası (Karına Bası Uygulama: Hasta ayakta ya da oturur pozisyonda olabilir,
Hastanın yanında veya arkasında durulur. Bir elle göğsü desteklenerek öne eğilmesi sağlanır. Diğer elin topuğu ile hızla 5 kez sırtına (kürek kemikleri arasına) süpürür tarzda vurulur. Tıkanıklığın açılıp açılmadığına bakılır, açıldıysa işlem durdurulur. Tıkanıklık açılmadıysa heimlich manevrası uygulanır. Hastanın arkasına geçip sarılarak gövdesi kavranır.
Bir elin baş parmağı midenin üst kısmına, göğüs kemiği altına gelecek şekilde yumruk yaparak konur. Diğer el ile yumruk yapılan el kavranır. Kuvvetle yukarı ve arkaya doğru bastırılır.
Bu hareket 5 kez yabancı cisim çıkana kadar tekrarlanır. Bu işlemler 5’er kez olacak şekilde dönüşümlü olarak tekrarlanır. Hastanın bilinci kapanırsa sert zemin üzerine yatırılır. Tıbbi yardım istenir ve temel yaşam desteği uygulanır.
4. Taşıma Teknikleri
Hasta/yaralı Taşınmasında Genel Kurallar
Hasta/yaralı taşınmasında ilkyardımcı kendi sağlığını riske sokmamalıdır. Hasta / yaralıya yakın mesafede çalışılmalıdır. Daha uzun ve kuvvetli kas grupları kullanılmalıdır. Sırtın gerginliğini korumak için dizler ve kalçalar bükülmelidir (Omurilik yaralanmaları riskini azaltır). Yerden destek alacak şekilde her iki ayağı da kullanarak biri diğerinden biraz öne yerleştirilmelidir. Kalkarken, ağırlığı kalça kaslarına vererek dizler en uygun biçimde doğrultulmalıdır. Baş her zaman düz tutulmalı, homojen ve düzgün bir şekilde hareket ettirilmelidir. Yavaş ve düzgün adımlarla yürümek gerekir, adımlar omuzdan daha geniş olmamalıdır. Ağırlık kaldırırken karın muntazam tutulup kalçayı kasmak gerekir. Omuzlar, leğen kemiğinin ve omuriliğin hizasında tutulmalıdır. Yön değiştirirken ani dönme ve bükülmelerden kaçınılmalıdır. Hasta/yaralı mümkün olduğunca az hareket ettirilmelidir. Hasta/yaralı baş-boyun-gövde ekseni esas alınarak en az 6 destek noktasından kavranmalıdır. Hasta / yaralı taşımak mükemmel bir ekip çalışması gerektirir. Tüm hareketleri yönlendirecek sorumlu bir kişi olmalı, bu kişi hareketler için gereken komutları (dikkat, kaldırıyoruz gibi) vermelidir. Bu kişi genellikle ağırlığın en fazla olduğu ve en fazla dikkat edilmesi gereken bölge olan baş ve boyun kısmını tutan kişi olmalıdır.
Acil Taşıma TekniklerirGenel bir kural olarak, hasta/yaralmın yeri değiştirilmemeli ve dokunulmamalıdır. Olağanüstü bir tehlike söz konusuysa, taşıdığı her türlü riske rağmen acil taşıma zorunludur. En kısa sürede yaralılar güvenli bir yere taşınmalıdır.
Sürükleme Yöntemleri: Hasta/yaralınm sürüklenmesi, oldukça faydalı bir yöntemdir. Özellikle, çok kilolu ve iriyarı kişilerin taşınması gerekiyorsa; dar, basık ve geçiş güçlüğü olan bir yerden çıkarmalarda herhangi bir yaralanmaya neden olmamak için seçilebilecek bir yöntemdir. İlk yardımcının fiziksel kapasitesi göz önünde bulundurulmalıdır. Mümkünse battaniye kullanılmalıdır.
Şekil: Ayak bileklerinden sürükleme, Koltuk altından tutarak sürükleme.
Araç İçindeki Yaralıyı Taşıma Tekniği (RENTEK Manevrası)
Kaza geçirmiş yaralı bir kişiyi eğer bir tehlike söz konusu ise omuriliğine zarar vermeden çıkarmada kullanılır. Bu uygulama solunum durması; yangın tehlikesi, patlama gibi olağanüstü durumlarda uygulanacaktır. Kaza ortamını değerlendirin, patlama, yangın tehlikesini belirleyin; çevrenin ve kendi güvenliğinizi sağlayın Hasta/Yaralının omuzlarına hafifçe dokunarak ve ” iyi misiniz?” diye sorarak bilincini kontrol edin. Hasta/Yaralının solunumunu (göğüs hareketlerini) gözleyin. Hasta/yaralmm ayaklarının pedalların arasına sıkışmamış olduğundan emin olun ve varsa emniyet kemerini açın. İlkyardımcı, yaralıya yan taraftan yanaşmalıdır. Bir eliyle yaralının kolunu, diğer eliyle de çenesini kavrayarak boyun tespiti yapar (hafif hareketle), Yaralının baş-boyun-gövde eksenini mümkün olduğunca hareket ettirmeden bütün halinde araçtan dışarı çekilir. Yaralı dışarı alındıktan sonra yavaşça yere veya sedyeye konur Şekil: Yaralıyı araçtan çıkarma
1.Kucakta Taşıma : Bilinci açık olan çocuklar ve hafif yetişkinler için kullanışlı bir yöntemdir. Bir ilkyardımcı tarafından uygulanır. Bir elle yaralı dizlerinin altından tutularak destek alınır. Diğer elle gövdenin ağırlığı yüklenerek sırtından kavranır. Yaralıya kollarını ilkyardım-cınm boynuna dolaması söylenebilir. Bu yaralının kendini güvende hissetmesini sağlar. Ağırlık dizlere verilerek kalkılır.
2. İlkyardımcının Omzundan Destek Alma: Bir veya iki kişi ile uygulanabilir. Yaralının bir kolu ilkyardımcının boynuna dolanarak destek verilir. İlkyardımcı boşta kalan kolu ile hasta/yaralının belini tutarak yardım eder.
Sedye üzerine yerleştirme teknikleri
1 .Kaşık Tekniği: Bu teknik hasta/yaralıya sadece bir taraftan ulaşılması durumunda üç ilkyardımcı tarafından uygulanır. İlkyardımcılar hasta/yaralının tek bir yanında bir dizleri yerde olacak şekilde diz çökerler. Hasta/yaralının elleri göğsünde birleştirilir. Birinci ilkyardımcı baş ve omzundan, ikinci ilkyardımcı sırtının alt kısmı ve uyluğundan, üçüncü ilkyardımcı dizlerinin altından ve bileklerinden kavrar. Daha sonra kendi ellerini hasta/yaralının vücudun altından geçirerek kavrarlar. Başını ve omzunu tutan birinci ilkyardımcının komutu ile tüm ilkyardımcılar aynı anda hasta/yaralıyı kaldırarak dizlerinin üzerine koyarlar. Sonra uyumlu bir şekilde ayağa kalkarlar. Aynı anda tek bir hareketle hasta/yaralıyı göğüslerine doğru çevirirler ve aynı anda düzgün bir şekilde sedyeye koyarlar.
Şekil: Kaşık tekniği ile sedye üzerine yerleştirme. 2.Köprü Tekniği
Hasta/yaralıya iki taraftan ulaşılması durumunda dört ilkyardımcı tarafından yapılır. İlkyardımcılar bacaklarını açıp, hasta/yaralının üzerine hafifçe çömelerek yerleşirler. Birinci ilkyardımcı başı koruyacak şekilde omuz ve ensesinden, ikinci ilkyardımcı kalçalarından, üçüncü
ilkyardımcı da dizlerinin altından tutar. Birinci ilkyardımcımn komutu ile her üç ilkyardımcı hastayı kaldırırlar. Dördüncü ilkyardımcı sedyeyi arkadaşlarının bacakları arasına iterek yerleştirir ve hasta/yaralı sedyenin üzerine konulur. Şekil: Köprü tekniği ile sedye üzerine yerleştirme. 3. Karşılıklı Durarak Kaldırma
Omurilik yaralanmalarında ve şüphesinde kullanılır. Üç ilkyardımcı tarafından uygulanır. İki ilkyardımcı hasta/yaralının göğüs hizasında karşılıklı diz çökerler. Üçüncü ilkyardımcı hasta/yaralının dizleri hizasında diz çöker. Hasta / yaralının kollan göğsünün üzerinde birleştirerek, düz yatması sağlanır. Baş kısımdaki ilkyardımcılar kollarını baş-boyun eksenini koruyacak şekilde hasta/yaralının sırtına yerleştirirler. Hasta/yaralının dizleri hizasındaki üçüncü ilkyardımcı kollarını açarak hasta/yaralmın bacaklarını düz olacak şekilde kavrar. Verilen komutla, tüm ilkyardımcılar hasta/yaralıyı düz olarak kaldırarak sedyeye yerl Şekil: Karşılıklı durarak kaldırma tekniği ile sedye üzerine yerleştirme.
Sedye İle Taşımada Genel Kurallar
Hasta/yaralı battaniye yada çarşaf gibi bir malzeme ile sarılmalıdır. Düşmesini önlemek için sedyeye bağlanmalıdır. Başı gidiş yönünde olmalıdır. Sedye daima yatay konumda olmalıdır. Öndeki ilkyardımcı sağ, arkadaki ilkyardımcı sol ayağı ile yürümeye başlamalıdır (Sürekli değiştirilen adımlar sedyeye sağlam taşıma sağlar). Daima sedye hareketlerini yönlendiren bir sorumlu olmalı ve komut vermelidir. Güçlü olan ilkyardımcı hasta /yaralının baş kısmında olmalıdır.
2. Sedyenin Dört Kişi Tarafından Taşınması
Yaralının durumu ağır ise yada yol uzun, zor ve engelli ise sedye 4 kişi ile.taşınmalıdır. İlkyardımcılann ikisi hasta/yaralmın baş, diğer ikisi ayak kısmında sırtları dik, bacakları bükülü olarak sedyenin yan kısımlarında çömelirler. Sedyenin sapından tutarlar ve yukarı komutu ile sedyeyi kaldırırlar. Sedyenin sol tarafından tutan ilkyardımcılar sol, sağ tarafındakiler sağ adımlarıyla yürümeye başlarlar. Dar bölgeden yürürken ilkyardımcılar sırtlarını sedyenin iç kısmına vererek yerleşirler. Merdiven, yokuş inip çıkarken sedye mümkün olabilecek en yatay pozisyonda tutulmalıdır. Bunun için ayak tarafındakiler sedyeyi uyluk hizasında, baş tarafındakiler omuz hizasında tutmalıdır.
Şekil: Sedyenin merdiven inip çıkarken tutulma şekli. 1.Sedyenin İki Kişi Tarafından Taşınması
Her iki ilkyardımcı çömelirler, sırtları düz, bacakları kıvrık olacak şekilde sedyenin iki ucundaki iç kısımlarda dururlar. Komutla birlikte sedyeyi kaldırırlar ve yine. komutla dönüşümlü adımla yürümeye başlarlar. Önde yürüyen yoldaki olası engelleri haber vermekle sorumludur.